Journalistiek, Overheid en Technologie

In gesprek met Eva de Valk, senior beleidsadviseur Digitale Inclusie bij het ministerie van Binnenlandse zaken. Zij wil begrijpen hoe de samenleving verandert en is gefascineerd door de impact van technologie op de maatschappij. We spraken met Eva over online polarisatie mechanismen en welke rol de overheid en de journalistiek spelen in dit speelveld.

De journalistiek als scheidsrechter?

De journalist wordt vaak geplaatst in de rol van arbiter. Is de opdracht van depolariseren te zwaar in het huidige klimaat? Beseffen journalisten wel welke rol ze hierin spelen en doen ze genoeg om op die rol te reflecteren?

De traditionele media hebben nog steeds een groot vertrouwen ten opzichte van de social media. De snelheid  van informatie komt de kwaliteit niet altijd ten goede.

Het belang van goede journalistiek wordt steeds groter. Vooral online wordt veel informatie platgeslagen en versnipperd/ uit de context gehaald. Traditionele media moeten zich hiervan bewust zijn en een proactieve strategie voor ontwikkelen. De strijd om aandacht vindt plaats in dit domein, maar ook in het politieke en sociale domein.

Informatie (online)

De kwaliteit van informatie en het toetsen op waarheid wordt steeds belangrijker.

De fysieke wereld speelt hier ook een grote rol. Als je  in persoon iets roept tegen de ander, voelt dat anders dan dat je dat via een online platform doet. Online heeft een andere dynamiek dan  fysiek. We moeten de online en fysieke wereld in harmonie met elkaar brengen, onder meer door sociale skills  over te dragen naar het online domein. Dan gaat het over digitale opvoeding: respect naar de ander en het weerstaan van de verleiding om mee te doen met de grote groep. Hoe meer je erin zit, des te moeilijker het is om van standpunt te veranderen. Zelfs op intranetten zijn mensen geneigd om ongenuanceerde berichten te plaatsen.

Elkaar beoordelen en de maat nemen: Tools als rating worden ook in de offline wereld overgenomen en zijn niet altijd de beste keuze om service te verbeteren.

Overheid

Veel mensen weten niet hoe beleid werkt, processen en informatie worden niet altijd gedeeld. Dat er veel afweging, werk en tijd aan vooraf gaat zou transparanter moeten zijn en de overheid zou meer het gesprek moeten opzoeken met de burger. De afstand tussen de burger en de politiek is vergroot door gebrek aan dit gesprek en de digitalisering van veel overheidsdiensten. Niet iedereen kan hier in mee. Door het sluiten van loketten schep je afstand. Plekken waar mensen elkaar tegen kunnen komen en verbinding kunnen maken worden schaars en zijn juist erg belangrijk bij het depolariseren. Door die afstand te vergroten en de efficiëntie op te zoeken, draag je bij aan het groeien van de eenzaamheid en polarisatie. De tijd nemen helpt. Als je langer met mensen doorpraat verandert hun mening (meningen zijn fluïde). Er is gebrek aan gesprek en reflectie.

Het is goed om als overheid terug te komen op eerdere standpunten, of aan te geven dat iets soms echt niet kan (zoals bijvoorbeeld bij de belastingdienst).

Je ingraven tegenover sociale verbinding faciliteren is wat nu op het politieke toneel veel gebeurt.

Technologie

Er is een gebrek aan goede technologie om naast het verbeteren van werk processen, ook goed het gesprek te kunnen voeren over maatschappelijke thema’s.

Technologie kan een hefboomwerking hebben waardoor je veel meer mensen kunt bereiken dan in bijeenkomsten waar partijen samenkomen. We moeten manieren vinden om die kracht van technologie te combineren met het inhoudelijke gesprek.

Tegelijkertijd is er ook een tegenbeweging, bijvoorbeeld: Smartphones uit de klas.

Regelgeving AI en Big Tech: moet er regelgeving komen t.a.v. de platforms om polarisatie tegen te gaan?  Ja, maar regulering van technologie alleen is niet voldoende. Digitalisering vraagt juist nieuwe aandacht voor het sociale domein: hoe gaan we met elkaar om in het digitale tijdperk, wat voor samenleving willen we zijn?